Khi bắt đầu làm việc tại doanh nghiệp, hầu hết người lao động đều phải trải qua một thời gian thử việc nhất định. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc rằng trong thời gian này có được trả lương hay không, và công ty có phải đóng bảo hiểm xã hội cho mình không. Đây là những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, cần được hiểu rõ theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 và Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
1. Khái niệm thử việc
Hiểu đơn giản, thử việc là giai đoạn mà người lao động bắt đầu làm quen với công việc, còn doanh nghiệp thì xem xét xem bạn có phù hợp với vị trí đó hay không.
Theo Điều 24 Bộ luật Lao động 2019, việc thử việc được thực hiện khi hai bên thỏa thuận về công việc, quyền và nghĩa vụ trong thời gian làm thử, và có thể được ghi trong hợp đồng lao động hoặc ký riêng một hợp đồng thử việc.
Trong thời gian này, bạn vẫn làm việc bình thường, vẫn có người quản lý, và vẫn được trả lương. Tuy nhiên, vì chưa chính thức ký hợp đồng lao động, nên chưa được hưởng các chế độ như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hay bảo hiểm thất nghiệp.
2. Trong thời gian thử việc, người lao động có được trả lương không?
Câu trả lời là có. Dù đang thử việc, bạn vẫn phải được trả lương.
Theo Điều 25 Bộ luật Lao động 2019, thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc, nhưng chỉ được thử việc một lần đối với một công việc và phải bảo đảm các giới hạn sau:
a. Không quá 180 ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp;
b. Không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ từ cao đẳng trở lên;
c. Không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ trung cấp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ;
d. Không quá 06 ngày làm việc đối với các công việc khác.
Bên cạnh đó, Điều 26 Bộ luật Lao động 2019 quy định: “Tiền lương của người lao động trong thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận, nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó.”
Như vậy, trong thời gian thử việc, người lao động vẫn được trả lương và mức lương thử việc tối thiểu phải đạt 85% lương chính thức. Nếu người sử dụng lao động trả thấp hơn mức này thì bị xem là vi phạm quy định pháp luật về tiền lương.
Ví dụ: Nếu mức lương chính thức của công việc là 10 triệu đồng/tháng, thì trong thời gian thử việc, người lao động chỉ có thể nhận thấp nhất 8,5 triệu đồng/tháng.
3. Người lao động thử việc có được đóng bảo hiểm xã hội không?
Theo khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, chỉ những người làm việc theo hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên mới thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Tuy nhiên, hợp đồng thử việc là thỏa thuận riêng biệt, không được coi là hợp đồng lao động. Đồng thời, Điều 24 Bộ luật Lao động 2019 cũng không quy định nội dung về bảo hiểm trong hợp đồng thử việc.
Do đó, người lao động trong thời gian thử việc không thuộc đối tượng phải đóng BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, người lao động vẫn có thể tự nguyện tham gia BHXH tự nguyện để được cộng nối thời gian khi đủ điều kiện.
4. Công ty có phải trả tiền bảo hiểm vào lương cho người đang thử việc không?
Căn cứ khoản 3 Điều 168 Bộ luật Lao động 2019, đối với người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, người sử dụng lao động phải chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương một khoản tiền tương đương với mức đóng BHXH, BHYT, BHTN và tiền nghỉ phép năm.
Như vậy, trong thời gian thử việc, dù không đóng bảo hiểm bắt buộc, công ty vẫn phải trả thêm khoản tiền tương ứng phần bảo hiểm này vào lương của người lao động, nhằm đảm bảo quyền lợi cho họ.
5. Kết luận
Tóm lại, trong thời gian thử việc:
a. Người lao động phải được trả lương ít nhất bằng 85% mức lương chính thức;
b. Không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhưng có thể tham gia BHXH tự nguyện;
c. Người sử dụng lao động phải chi trả thêm tiền tương ứng với phần bảo hiểm khi trả lương.
Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động trong giai đoạn thử việc, đồng thời buộc người sử dụng lao động tuân thủ đúng pháp luật về tiền lương và bảo hiểm.
